Φωτοχρωμικοί φακοί – Άνεση και προστασία όλες τις ώρες της ημέρας
Χρήστος Ξένος FBDO (Hons) LVA
Διπλ. Οπτικός – Βοηθήματα Χαμηλής Όρασης
HND, B.Sc. (Hons), M.Sc.
Οι φωτοχρωμικοί (ή αλλιώς φωτοχρωματικοί) φακοί οράσεως οφείλουν το όνομα τους στην ικανότητα να αυξομειώνουν τη σκουρότητά τους ανάλογα με την ένταση του φωτός. Πιο συγκεκριμένα η αυξομειούμενη ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας ενεργοποιεί τις φωτοχρωμικές ιδιότητες των φακών με αποτέλεσμα να προσαρμόζονται αυτόματα σε όλες τις συνθήκες φωτισμού. Με αυτό τον τρόπο οι φωτοχρωμικοί φακοί προσφέρουν άνεση, προστασία και απορροφητικότητα σε όλες τις συνθήκες.
Οι φωτοχρωμικοί φακοί είναι διαθέσιμοι σε κρύσταλλο ή οργανική ύλη (πλαστικοί).
Για να κατασκευαστούν κρυστάλλινοι φωτοχρωμικοί φακοί χρησιμοποιείται βοριοπυριτικό κρύσταλλο στο οποίο προστίθεται χλωριούχος άργυρος ή αλογονούχα αργύρου όταν το κρύσταλλό βρίσκεται σε υγρή μορφή. Αφού το κρύσταλλο έχει στερεοποιηθεί, τότε υποβάλλεται σε θερμική επεξεργασία (6000C) έτσι ώστε να αποκτήσει τις φωτοχρωμικές του ιδιότητες.
Οι οργανικοί φωτοχρωμικοί φακοί κατασκευάζονται από ένα εξειδικευμένο είδος πλαστικού που έχει τη δυνατότητα απορρόφησης φωτοχρωμικών μορίων. Τα μόρια αυτά (κυρίως oxazines και naphthopyrans) ενσωματώνονται στην πρόσθια επιφάνεια του φακού σε βάθος μέχρι 150μm (0,15mm). Η υπεριώδης ακτινοβολία και το μπλε φώς διεγείρουν τα μόρια, τα οποία αλλάζουν τη χημική τους δομή και σκουραίνουν το χρώμα του φακού. Με πιο απλά λόγια τα φωτοχρωμικά μόρια αντιδρούν στον ήλιο όπως ένα λουλούδι το οποίο ανοίγει τα πέταλά του στον ήλιο και τα κλείνει όταν δεν υπάρχει ήλιος. Αυτή η ιδιότητα έχει σα συνέπεια να σκουραίνουν οι φακοί σε εξωτερικούς χώρους και να γίνονται διαυγείς σε εσωτερικούς χώρους.
Οι φωτοχρωμικοί φακοί μπορούν να σκουρύνουν (επιτυγχάνεται 70 – 89% σκουρότητα) ή να γίνουν διαυγείς σε διάστημα 2 με 4 λεπτών ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την τεχνολογία του φακού. Ένα μειονέκτημα των φωτοχρωμικών φακών ήταν ότι δε σκούραιναν πλήρως όταν ο χρήστης βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο, επειδή τα κρύσταλλα του αυτοκινήτου απορροφούν ένα ποσοστό υπεριώδους ακτινοβολίας. Πρόσφατα αυτό το μειονέκτημα ξεπεράστηκε με εξειδικευμένους φωτοχρωμικούς φακούς με ονόματα όπως XTRActive.
Αξίζει να σημειωθεί πως πλέον υπάρχουν διαθέσιμοι φωτοχρωμικοί φακοί οι οποίοι απορροφούν όχι μόνο το 100% της υπεριώδους (UV) ακτινοβολίας αλλά και το 98% του κυανού φωτός, το οποίο συμβάλλει στην εμφάνιση παθήσεων όπως ο εκφυλισμός ωχράς κηλίδας. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση χρωστικών που ονομάζονται ιατρικές βαφές (blue blockers ή melanine lenses). Λαμβάνοντας υπόψη και τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις, οι φωτοχρωμικοί φακοί προσφέρουν μια αξιόπιστη λύση που συνδυάζει την άνεση και απορροφητικότητα ενός ζευγαριού γυαλιών ηλίου και την οπτική οξύτητα ενός ζεύγους γυαλιών οράσεως.
Ο Χρήστος Ξένος είναι διπλωματούχος Οπτικός με σπουδές στη Μεγάλη Βρετανία (City & Islington College και King’s College London), μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας) και πολυετή εργασιακή εμπειρία σε Αγγλία και Ελλάδα. Είναι μέλος της Ένωσης Βρετανών Οπτικών (ABDO) του Βρετανικού Οπτικού Συμβουλείου (GOC) και της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών και Οπτομετρών (Π.Ε.Ο.Ο.) με μετεκπαίδευση (Hons LVA) στα Βοηθήματα Χαμηλής Όρασης (εξέταση – αξιολόγηση όρασης και κατασκευή ειδικών βοηθημάτων – οπτικών και μη – για την μεγιστοποίηση της όρασης σε παθήσεις όπως εκφύλιση ωχράς κηλίδας, μελαχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, γλαύκωμα κ.α.).