22 Νοεμβρίου 1897: Μια μελανή σελίδα στην ελληνική ιστορία
Στις 22 Νοεμβρίου 1897, υπογράφεται στην Κωνσταντινούπολη η ελληνοτουρκική συνθήκη ειρήνης, επισφραγίζοντας τον τραγικό επίλογο του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897, γνωστού στην Ελλάδα και ως Μαύρο ’97 ή Ατυχής Πόλεμος. Ο πόλεμος αυτός αποτέλεσε την πρώτη πολεμική προσπάθεια του ελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821 και την επίσημη πτώχευση της χώρας το 1893.
Η αφορμή για την έναρξή του ήταν το Κρητικό Ζήτημα, καθώς η ελληνική πλειοψηφία της Οθωμανικής επαρχίας της Κρήτης διεκδικούσε την Ένωσή της με την Ελλάδα. Ο πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα μια αποφασιστική στρατιωτική νίκη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ωστόσο η Κρήτη απέκτησε αυτονομία ως Κρητική Πολιτεία το επόμενο έτος, υπό οθωμανική επικυριαρχία. Αυτό επιτεύχθηκε χάρη στην παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες ανέθεσαν τη διοίκηση της αυτόνομης πολιτείας στον Πρίγκιπα Γεώργιο της Ελλάδας και της Δανίας, ως πρώτο Ύπατο Αρμοστή.
Η Συνθήκη ειρήνης, που υπέγραψε ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, περιόρισε τις εδαφικές απώλειες για την Ελλάδα. Παρά την προσωρινή απώλεια της Θεσσαλίας στο πεδίο της μάχης, αυτή επανεντάχθηκε στη χώρα με τους όρους της συμφωνίας. Ωστόσο, οι οικονομικές επιπτώσεις ήταν ιδιαίτερα βαριές. Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να καταβάλει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία πολεμική αποζημίωση ύψους 4 εκατομμυρίων χρυσών λιρών.
Για να καλυφθεί το δυσβάσταχτο αυτό χρέος, η χώρα αναγκάστηκε να συνάψει νέο δάνειο και τέθηκε υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (ΔΟΕ). Οι πιστωτές της εξασφάλισαν την αποπληρωμή μέσω της εκχώρησης δημοσίων εσόδων και της επιβολής μονοπωλίων σε βασικά αγαθά όπως το αλάτι, ο καπνός, το τσιγαρόχαρτο, τα σπίρτα, το πετρέλαιο και τα τραπουλόχαρτα. Τα μονοπώλια αυτά διατηρήθηκαν μέχρι την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ το 1981.
Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897 αποτέλεσε ένα δραματικό σημείο καμπής στην ελληνική ιστορία. Ενώ ανέδειξε την αδυναμία του ελληνικού στρατιωτικού και πολιτικού προσωπικού, ενίσχυσε παράλληλα το όραμα της εθνικής ολοκλήρωσης, με την αυτονομία της Κρήτης να αποτελεί ένα πρώτο βήμα. Ωστόσο, οι οικονομικές και πολιτικές συνέπειες της ήττας επηρέασαν βαθιά τη χώρα για τις επόμενες δεκαετίες.