Πολιτισμός ή Φιέστες; Όταν οι Εκδηλώσεις Γίνονται για την Εικόνα και Όχι για τον Κόσμο

Γράφει η Χρύσα Παρίση

Πολιτισμός ή Φιέστες; Όταν οι Εκδηλώσεις Γίνονται για την Εικόνα και Όχι για τον Κόσμο

Ο πολιτισμός είναι πολλά περισσότερα από μια σειρά εκδηλώσεων. Είναι η ταυτότητα μιας κοινωνίας, ο τρόπος που αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι, η διατήρηση και η εξέλιξη της παράδοσης, η έμπνευση και η δημιουργικότητα.

Ωστόσο, όταν οι πολιτιστικές δράσεις εξαντλούνται σε ένα πρόγραμμα εκδηλώσεων που απλώς «πρέπει να γίνει», χωρίς ουσιαστική απήχηση, τότε το αποτέλεσμα είναι ανούσιο και αδιάφορο για τους πολίτες.

Σε πολλούς Δήμους, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις είναι συχνές, όμως η συμμετοχή των πολιτών είναι απογοητευτικά χαμηλή. Ο λόγος; Πολύ συχνά οι δράσεις αυτές γίνονται για να συμπληρωθεί ένα πρόγραμμα, να εξυπηρετηθούν προσωπικές φιλοδοξίες ή να προβληθούν συγκεκριμένα πρόσωπα. Το αποτέλεσμα είναι εκδηλώσεις χωρίς ψυχή, χωρίς ουσιαστική αξία για την κοινωνία.

Δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις μετατρέπονται σε μέσα αυτοπροβολής συγκεκριμένων προσώπων. Οι φωτογραφίες και οι δημόσιες σχέσεις φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη σημασία από το ίδιο το περιεχόμενο της εκδήλωσης. Αντί να προάγεται η συμμετοχή των πολιτών, προβάλλεται μια ελιτίστικη προσέγγιση, όπου λίγοι και συγκεκριμένοι αποκομίζουν τα οφέλη, αφήνοντας το κοινό αδιάφορο και αποστασιοποιημένο.

Πώς πρέπει να είναι μια πραγματικά επιτυχημένη πολιτιστική δράση;

Ο πολιτισμός δεν είναι μια σειρά από εκδηλώσεις που καταναλώνονται σαν fast food. Πρέπει να είναι ζωντανός, συμμετοχικός και να αφήνει κάτι πίσω του. Για να είναι ουσιαστικές οι δράσεις, πρέπει:

• Να απευθύνονται στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Εκδηλώσεις για παιδιά, δράσεις που ενσωματώνουν τη σύγχρονη τέχνη, διαδραστικά προγράμματα που εμπλέκουν το κοινό.
• Να προάγουν τον διάλογο και τη συμμετοχή. Πολιτισμός δεν είναι απλώς μια θεατρική παράσταση ή μια συναυλία. Είναι και οι συζητήσεις, τα βιωματικά εργαστήρια, οι συνεργασίες μεταξύ πολιτών και δημιουργών.
• Να εμπλέκουν την τοπική κοινωνία. Αν οι πολίτες δεν αισθάνονται μέρος μιας εκδήλωσης, δεν πρόκειται να ενδιαφερθούν. Οι εκδηλώσεις πρέπει να δίνουν λόγο και ρόλο στους κατοίκους, να είναι προσβάσιμες και ελκυστικές.

Ο Δήμος, φυσικά, οφείλει να διατηρεί και να διοργανώνει κάποιες επετειακές εκδηλώσεις, όπως αυτές που αφορούν εθνικές εορτές και σημαντικά τοπικά ιστορικά γεγονότα. Αυτές οι εκδηλώσεις είναι αναγκαίες για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και τη σύνδεση των πολιτών με την πολιτιστική τους κληρονομιά. Ωστόσο, ακόμα και αυτές θα πρέπει να έχουν περιεχόμενο που εμπνέει και κινητοποιεί, αντί να περιορίζονται σε τυπικές διαδικασίες και λόγους χωρίς ουσία.

Αντί για ένα ατελείωτο ημερολόγιο εκδηλώσεων, που στο τέλος δεν προσφέρει τίποτα, οι Δήμοι και οι πολιτιστικοί φορείς θα μπορούσαν να εστιάσουν σε:

• Λιγότερες αλλά πιο ποιοτικές εκδηλώσεις, με σαφή στόχο και να απευθύνεται σε ευρύ κοινό.
• Δημιουργία μόνιμων πολιτιστικών δράσεων που αφήνουν ένα αποτύπωμα στην πόλη (όπως εκθέσεις, τοιχογραφίες, εκπαιδευτικά προγράμματα).
• Συνεργασίες με την τοπική κοινωνία και τους πολιτιστικούς φορείς για δράσεις που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του κόσμου.
• Προώθηση του πολιτισμού στην καθημερινότητα: Στους δημόσιους χώρους, στα σχολεία, στις τοπικές επιχειρήσεις, ώστε να γίνει κομμάτι της ζωής των πολιτών και όχι απλώς ένα «γεγονός».

Ο πολιτισμός δεν είναι μια υπόθεση που εξαντλείται σε λίγες εκδηλώσεις τον χρόνο. Είναι ζωντανός, δυναμικός και πρέπει να αγγίζει την ψυχή των ανθρώπων.

Αξίζει να επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητες, να ακούσουμε τις ανάγκες της κοινωνίας και να χτίσουμε έναν πολιτισμό που δεν θα χρειάζεται να “διαφημίζεται”, γιατί απλώς θα ζει μέσα μας και γύρω μας.