Λήμνος: ένα στολίδι στην άκρη του Αιγαίου
Από τους λίγους τόπους στην Ελλάδα που παραμένουν αυθεντικοί, η ακριτική και πολυδιάστατη Λήμνος αποτελεί στολίδι των ελληνικών συνόρων.
Το νησί της Λήμνου έχει μία πανάρχαια Ιστορία. Νησί με πλούσια μυθική παράδοση και ιστορία. Στη Λήμνο είχε το εργαστήρι του ο Ήφαιστος, ο οποίος δίδαξε στους κατοίκους του, τους Σίντιες, την τέχνη του χαλκού, επειδή τον περιποιήθηκαν, όταν νήπιο τον εκσφενδόνισε ο Δίας από τον Όλυμπο. Εδώ βασίλεψε ο γιος του Διόνυσου και της Aριάδνης, ο Θόας, που η κόρη του Yψιπύλη παντρεύτηκε τον Iάσονα και ταξίδεψε στην Kολχίδα μαζί με τους Aργοναύτες. Το νησί γνώρισε ακμή την Προϊστορική Εποχή (Πολιόχνη), ενώ στους Iστορικούς Xρόνους ονομαζόταν Δίπολης, επειδή είχε δυο ισχυρές πόλεις, τη Mύρινα και την Hφαιστεία. Το 512 π. X. καταλήφθηκε από τους Πέρσες, από τους οποίους ελευθερώθηκε το 479. Έκτοτε, και έως το 2ο αι. π. X. ακολούθησε την τύχη της Αθήνας. Τη Βυζαντινή Εποχή αναγνωρίστηκε η στρατηγική σημασία της και άκμασε οικονομικά (11ος, 12ος αι.). Το 1204 πέρασε στους Βενετούς και ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς. Το 1453 παραχωρήθηκε στο Γενοβέζο έμπορο Iουστινιάνι. Το 1458 κατακτήθηκε από τους Τούρκους, στους οποίους παρέμεινε ως το 1912 που και ελευθερώθηκε.
Κατά την μυθική παράδοση η Λήμνος και η Ίμβρος αποτελούσαν κάποτε ένα νησί που ανήκε σ’ έναν ηγεμόνα , που μετά το θάνατό του το άφησε στους δυο γιους του. Ο ένας απ’ αυτούς θέλησε να εξαπατήσει τον άλλο παίρνοντας για τον εαυτό του κατά τη διανομή το μεγαλύτερο μέρος. Τιμωρήθηκε όμως από τους θεούς ,οι οποίοι χώρισαν το νησί μοιράζοντας το δίκαια. Έτσι δημιουργήθηκε η θάλασσα ανάμεσα στην Ίμβρο και τη Λήμνο. Ο παραπάνω μύθος ίσως έχει μία ιστορική βάση, διότι στον κόλπο του Αγίου Ερμολάου, στο βυθό της θάλασσας διακρίνονται κτίρια και μαρμάρινοι κρουνοί, που δίνουν την εντύπωση βυθισμένης πολιτείας και φέρουν το όνομα Μύθωνες. Η Λήμνος στους πανάρχαιους χρόνους εμφανίζεται να είχε μία μόνο πόλη, που ο Όμηρος την ονομάζει Λήμνο. Άγνωστο είναι ποια ήταν αυτή η πόλη. Ενδεχομένως να ήταν η Ηφαιστία ή η καταποντισμένη σήμερα πόλη Χρύση ΒΑ της Πλάκας.
Την ώρα που το πλοίο της γραμμής μπαίνει στο λιμάνι της Μύρινας, πρωτεύουσας της Λήμνου, το μάτι σου, θέλοντας και μη, πέφτει στο κάστρο της. Ένα κάστρο που χτίστηκε αρχικά από τους Βυζαντινούς, για να επεκταθεί ποικιλοτρόπως από Ενετούς και Τούρκους και να καταλήξει σήμερα, με τη γαλανόλευκη να κυματίζει στην κορυφή του, να αποτελεί ένα από τα κύρια αξιοθέατα του νησιού. Ίσως όχι γιατί είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα στη χώρα μας και ούτε ενδεχομένως επειδή προσφέρει μοναδική οπτική εμπειρία, καθώς η θέα προς την πόλη και τη θάλασσα είναι εξαιρετική. Αν έχει κάτι διαφορετικό, είναι τα ελάφια που ζουν ελεύθερα μέσα σε αυτό και τα οποία σίγουρα θα αναζητήσετε όταν αποφασίσετε να δοκιμάσετε τη φυσική σας κατάσταση για να το επισκεφτείτε.
Από εδώ ψηλά έχεις και μια καλύτερη γεωγραφική αντίληψη της Μύρινας, καθώς συνειδητοποιείς ότι το κάστρο είναι αυτό που χωρίζει στα δύο την παραλία: αριστερά όπως βλέπεις την πόλη από τη θάλασσα, ο Ρωμαίικος Γιαλός, που είναι και μεγαλύτερος, και δεξιά ο Τούρκικος.
Βασικός οδικός άξονας είναι αναπόφευκτα ο δρόμος που οδηγεί από τη Μύρινα στο αεροδρόμιο, για να χωριστεί στη συνέχεια στα δύο, τραβώντας είτε νότια προς Μούδρο και Φυσίνη είτε βορειοανατολικά προς Κοντοπούλι και Πλάκα.
Η Ηφαιστεία, η πόλη της οποίας οι ρίζες χάνονται στους προϊστορικούς χρόνους και η καταγεγραμμένη ιστορία της τη φέρνει να «ζει» μέχρι περίπου το 1400 μ.Χ., την παράσταση κλέβει το προσεκτικά αναστηλωμένο αρχαίο θέατρο του 5ου αιώνα π.Χ.
Το Καβείριο (ή ιερό των Καβείρων), τώρα, που περιμένει μερικά χιλιόμετρα πιο κάτω, δεν μπορείς να πεις ότι εντυπωσιάζεσαι τόσο από τα όποια ευρήματα συνθέτουν τα δύο ιερά, όσο από την αίσθηση που δημιουργεί ο χώρος (θυμίζουμε ότι εδώ πραγματοποιούνταν γιορτές σχετικές με τη γονιμότητα της γης), ιδιαίτερα κατηφορίζοντας προς τη σπηλιά του Φιλοκτήτη.
Οι εντυπωσιακοί βράχοι δείχνουν να αποτελούν αποκρυστάλλωμα κάποιου ρευστού στοιχείου – και αυτό δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα, καθώς η Λήμνος είναι νήσος ηφαιστειογενής και, βέβαια, ο μύθος που θέλει τον Ήφαιστο να καταφεύγει στη Λήμνο έπειτα από καβγά με τον Δία μόνο τυχαίος δεν είναι…
Στη διαδρομή μεταξύ Ηφαιστείας και Καβειρίου δεν γίνεται να μην προσέξετε, στο δεξί σας χέρι, την Αλυκή, η οποία μαζί με τη Χορταρολίμνη και το πολυδιαφημισμένο Κέρος, που βρίσκονται λίγο νοτιότερα, αποτελούν ένα μοναδικό οικοσύστημα προστατευόμενο από τη συνθήκη Natura 2000.
Εδώ, μεταξύ Χορταρολίμνης και Κέρους, θα δείτε να φύεται σε απίθανες ποσότητες το περίφημο κρινάκι της θάλασσας (Pancratium maritimum), που ομορφαίνει τις περισσότερες παραλίες του νησιού και το οποίο για το λόγο αυτό θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε «σήμα κατατεθέν» της Λήμνου.
Στη διαδρομή προς το νοτιοανατολικό άκρο του νησιού και το ακρωτήριο Αγία Ειρήνη, δεν μπορείς να αποφύγεις την παράκαμψη για τον ιστορικό Μούδρο, τον δεύτερο σε μέγεθος οικισμό του νησιού, ενώ λίγο πιο κάτω συναντάς την Πολιόχνη, την προϊστορική πόλη της Λήμνου -θεωρείται η αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης-, που εντυπωσιάζει όχι μόνο με τα καθαυτό αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και με το πλήθος των κοχυλιών που γεμίζουν τον περιβάλλοντα χώρο. Η εξερεύνηση της νοτιοανατολικής Λήμνου σε φέρνει τελικά στη Φυσίνη και λίγο μετά στο εκκλησάκι του Αγίου Σώζοντα, που είναι πολιούχος του νησιού και γιορτάζει στις 7 Σεπτεμβρίου.
Στα βόρεια , στρίβοντας στο ύψος του Κορνού, περίπου πέντε χιλιόμετρα από τη Μύρινα και αφού περάσετε τις Σαρδές, τη Δάφνη και το Κατάλακκο, θα βρείτε μια μικρογραφία της… Σαχάρας, τις περίφημες αμμοθίνες, ένα ενδιάμεσο οικοσύστημα μεταξύ θάλασσας και ενδοχώρας, που παίζει τον δικό του ρόλο στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Μοναδικό τοπίο, μοναδική εμπειρία. Φορέστε κλειστά παπούτσια, γιατί η άμμος καίει, και αφήστε το παιδί να ξυπνήσει μέσα σας «κουτρουβαλώντας» στον αμμώδη γκρεμό στην άκρη των αμμοθινών. Και όταν θα έχετε χορτάσει ήλιο και άμμο, κατευθυνθείτε στην ονομαστή παραλία Γομάτι για να δροσιστείτε.